OTKRIVAMO: Skoro trećina građana Srbije nema decu!

Svaki treći muškarac i svaka četvrta žena nisu u braku, pokazuju rezultati prošlogodišnjeg popisa stanovništva.

Gotovo svaki treći muškarac i svaka četvrta žena u Srbiji nikada nisu izašli pred matičara, govore najnoviji podaci Republičkog zavoda za statistiku (RZS) izvedeni iz poslednjeg popisa stanovništva. Prema istom izvoru, u poslednjih jedanaest godina broj osoba koje žive u vanbračnoj zajednici porastao je za 41.077.

Rezultati popisa koji je sproveden od 1. do 31. oktobra prošle godine svedoče i da je 51 odsto naših sugrađana u braku. Tačku na bračnu zajednicu razvodom je stavilo šest odsto građana Srbije, dok gotovo svaka deseta osoba spada u kategoriju udovca, odnosno udovice. Međutim, polna statistika svedoči da u našoj zemlji ima gotovo četiri puta više udovica nego udovaca – udeo žena udovica starijih od 15 godina je 17,8 odsto, dok procenat muškaraca udovaca iznosi 4,9 odsto. Razlozi ove disproporcije su brojni, počevši od biološke činjenice da žene žive duže, u brak ulaze ranije od muškarca. To znači da će žene, ako par doživi pun životni vek, najmanje deset godina biti u statusu udovice. Drugi razlog je taj što se žene nakon smrti bračnog druga ređe odlučuju za novi brak – muškarci su ti koji se češće odlučuju da ponovo stanu pred matičara.

Stručnjaci Republičkog zavoda za statistiku takođe skreću pažnju na činjenicu da je u poslednjih jedanaest godina smanjen procenat osoba koje su u braku – sa 55 na 51 odsto, a zabeležen je porast onih koji nisu izašli pred matičara, sa 28 na 31 procenat. Najviše osoba koje ne nose burmu živi u Beogradu, odnosno u opštinama Stari grad, Vračar, Zvezdara, Palilula i Voždovac, kao i u Novom Sadu. Najviše razvedenih je u Vojvodini, odnosno u Subotici, Bečeju, Senti i Zrenjaninu, kao i u beogradskim opštinama Stari grad i Vračar.

U periodu između dva poslednja popisa udeo lica koja žive u vanbračnoj zajednici u stanovništvu starosti 15 i više godina povećan je sa 3,83 odsto na 4,87 procenata. Najveći broj osoba koje žive u vanbračnoj zajednici nalazi se u Majdanpeku, Kovinu i Žagubici, Beloj Crkvi, Požarevcu i Srbobranu. Najmanje vanbračnih partnera ima u Preševu, Prijepolju, Trgovištu, Raški, Malom Zvorniku, Sjenici i Ljuboviji.

Rezultati najnovijeg popisa stanovništva takođe govore da skoro trećina građana Srbije nema nijedno dete. Takođe, 18 odsto ima jedno dete, oko 40 odsto ima dvoje dece, svega 8,7 odsto ima troje dece, dok samo 2,4 odsto osoba ima četvoro ili više dece. Zanimljivo je da su muškarci u našoj zemlji prvi put tokom prošlogodišnjeg popisa pitani da li imaju decu i koliki broj naslednika ostavljaju. Razlozi zbog kojih statističari nisu pitali pripadnike jačeg pola da li imaju decu je taj da „nijedan muškarac sa sigurnošću ne može da tvrdi koliko dece ima”. Analitičari Republičkog zavoda za statistiku naglašavaju da su primetne značajne razlike u broju živorođene dece između muškaraca i žena. Naime, kod pripadnika jačeg pola gotovo je izjednačen udeo osoba bez dece i sa dva deteta i on iznosi oko 36 odsto, slede muškarci sa jednim biološkim detetom (16,2 procenta) i sa troje dece (8,2 procenta).

Kod žena je statistika fertiliteta za nijansu drugačija – četvrtina žena u Srbiji nema nijedno dete, polovina je rodila dvoje dece, petina ima jedno dete, dok svega devet procenata žena ima troje mališana. Izuzetno nizak procenat pripadnika oba pola ima više od troje dece – 2,3 procenta muškaraca i 2,5 odsto žena kaže da ima troje ili više mališana.

Ukršteni podaci o broju dece, polu i starosti pokazuju da su izuzetno visok procenat muškaraca i žena postaju roditelji na početku treće decenije, a razlike su najizraženije u starosnim grupama 25–29 godina i 30–39 godina. Brojke govore da je 37,5 odsto žena starosti 25–29 godina rodilo najmanje jedno dete, dok kod muškaraca iste starosne dobi svega petina njih ima decu.

Demografe posebno zabrinjava podatak da čak 29 odsto žena i 48 odsto muškaraca u starosnoj grupi 30–39 godina nema decu, jer odlaganje roditeljstva najčešće znači ostanak na jednom detetu. Podaci iz najnovijeg popisa stanovništva takođe govore da svaka šesta žena i gotovo svaki treći muškarac u starosnoj grupi od 40 do 49 godina nema decu. Podaci o broju dece žena starosti od 50 do 59 godina pokazuju da je svaka osma žena izašla iz perioda plodnosti bez potomstva. S druge strane, svaki peti muškarac starosti od 50 do 59 godina takođe nema svoju decu.

Najveći broj dece rađa se u Medveđi, Tutinu, Sjenici, Preševu, Prijepolju, Bojniku i Novom Pazaru, u kojima se rađa više od 1,6 dece u proseku, dok najmanji prosečan broj dece imaju stanovnici gradskih opština Beograda – Starog grada, Vračara, Savskog venca, Zvezdare, Novog Beograda, Voždovca i Palilule, kao i stanovnici Novog Sada, u kojima se u proseku rađa manje od 1,2 deteta.

U prvih sedam meseci rođeno 96 beba više nego u istom periodu lane

U Srbiji je u prvih sedam meseci ove godine rođeno 34.485 beba, odnosno svega 96 dece više u odnosu na isti period 2022. godine, govore najnoviji podaci RZS, čiji stručnjaci ističu da to znači porast od 0,3 odsto novorođenih. Od svih regiona Srbije, samo je u Beogradu i Šumadiji i zapadnoj Srbiji rođeno više beba. S druge strane, podaci govore da je od januara do avgusta ove godine broj umrlih iznosio 57.328, odnosno 10.866 osoba manje nego u istom periodu lane, što predstavlja pad od 15,9 procenta. U svim regionima beleži se manja smrtnost u odnosu na prethodnu godinu.