Gamzigrad je arheološko nalazište antičke rimske carske palate Feliks Romulijane (lat. Felix Romuliana) koje se od 29. juna 2007. nalazi na UNESKO-voj listi svetske baštine.
Gamzigrad je bio rezidenciju rimskog cara Gaja Valerija Maksimijana Galerija. Po majci Romuli nazvao ga je Romulijana.
Ovo mesto je arheološko nalazište neprocenjive vrednosti i spomenik svetske baštine UNESKA koje se nalazi južno od reke Dunav, u blizini grada Zaječara. Ovo mesto je povezano sa antičkim rimskim kompleksom palata. I hramova poznatim kao Feliks Romulijana , koji je izgradio car Gaj Valerije.
REZIDENCIJA RIMSKOG CARA
Ovaj rimski car je rođen negde oko 250. godine, od majke varvarke koja je 245. godine, ispred naleta Karpa. Pobegla sa leve obale Dunava u Priobalnu Dakiju i udala se za čuvara stoke, zbog čega je kasnije Galerije dobio nadimak Armentarije (lat. Armentarius, Govedar). Nadimak koji ga je pratio i kada je postao imperator.
Istakao se kao hrabar vojnik u Aurelijanovim i Probovim jedinicama, pa ga je zapazio Dioklecijan, koji ga je usinio i proglasio za cezara. A kasnije mu dao za ženu svoju kćerku Valeriju. Kada su 305. godine, posle povlačenja s vlasti Dioklecijana i Maksimijana, Galerije i Konstancije I Hlor postali avgusti. Trebalo je da zajedno vladaju dvadeset godina, posle čega bi, po Dioklecijanovom političkom programu uspostavljanja tetrarhije (četvorovlašća), ustupili titulu i vlast cezarima, Severu i Maksiminu. Međutim 306. godine Konstancije Hlor iznenada umire u Britaniji i Galerije postaje prvi poglavar Rimske Imperije.
Galerije je nameravao da posle povlačenja sa vlasti, u zavičaju provede „mirnu starost“. Ali je 311. godine, na putu za Sofiju, umro. Prema Laktanciju, Galerijevo telo, unakaženo teškom bolešću, spaljeno je u Sofiji. Dok Aurelije Viktor tvrdi da je Galerije sahranjen u Romulijani. Na osnovu ovog drugog podatka, pretpostavljalo se da je imperator sahranjen u hramu. Mauzoleju u centralnom delu naselja, ali se prilikom arheoloških istraživanja nije naišlo na tragove ukopa. Danas je izvesno da su Galerije i njegova majka Romula sahranjeni u blizini Romulijane, brdu na lokalitetu „Magura“. Ovde su otkrivene dve zidane grobnice – mauzoleja. Bogato ukrašene arhitektonskom plastikom, i dve humke sa lomačama na kojima su izvršena spaljivanja i apoteoze imperatora i njegove majke.
VELIČANSTVENI GAMZIGRAD
Gamzigrad je jedno od najvažnijih kasnorimskih nalazišta u Evropi. Prvobitno se verovalo da je to rimski vojni logor zbog njegove veličine i brojnih kula. Ali sistematska arheološka iskopavanja od 1953. godine otkrila su da je zapravo carska palata. Car Gaj Valerije, jedan od Tetrarha, osmislio je i izgradio ovaj kompleks 298. godine kako bi obeležio mesto svog rođenja.
Ime Feliks Romulijana dato je u znak sećanja na njegovu majku Romulu, koja je takođe bila sveštenica paganskog dakijskog kulta. Kompleks je služio kao mesto poštovanja majčine božanske ličnosti, kao spomenik njegovim delima kao cara i kao luksuzna rezidencija. Nažalost, Romulijana je opljačkana od strane Huna sredinom 5. veka i kasnije je postala skromno naselje pre nego što je napuštena u 7. veku dolaskom Slovena.
Glavno područje Gamzigrada obuhvata 10 hektara (40.000 m²) i uključuje različite građevine kao što su palate, hramovi i kapije. Značajni elementi uključuju mozaik koji prikazuje grčkog boga Dionisa, ostatke Istočne kapije i ostatke Palate Jedan.
Gamzigrad je svedočanstvo o veličini i arhitektonskim dostignućima antičke rimske civilizacije. A njegovo očuvanje i dalje privlači posetioce zainteresovane za istoriju i arheologiju.
Čitajte Hypetv.rs portal, najbrži portal u Srbiji i regionu sa najvećim rastućim rezultatima i ekskluzivnim vestima. Zapratite nas i na Instagramu, Facebook, Threads!
HypeTv.rs / N.Š.
